OYLA: Наурыз 2021

3[67]

ЖУРНАЛДЫ САТЫП АЛУ

Өз заманының сайманы

Тінтуірлер кез келген бағытта қозғалуды қайдан үйренді? Ал олардың ұзын құйрығы қай кезде жұлынып қалды? Ал тінтуірдің ішінде не бар?.. Қорықпаңыздар: бүгінгі мақалада бір де бір жануар зардап шекпейді. Бұл айда компьютер тінтуірінің эволюция жолымен танысамыз. 

Климатты қалай өзгертеміз?

Ғаламдық жылынуды тоқтатайық! Бұл ұранды бүгінде әр жерден жиі кездестіруге болады. Әдетте бұл үшін көміртегі диоксиді мен өзге де парниктік газдардың шығарындыларын азайту ұсынылады. Дегенмен, ғаламшарымыздағы климатқа ықпал етудің басқа да жолдары бар шығар?

Жер сілкінісі несімен пайдалы?

Біз Жердің құрылысын қайдан білеміз? Мүмкін, терең қазба жұмыстарынан шығар? Алайда адамзат небәрі 12 км тереңдікке ғана бойлай алды (Коль аса терең шұңғымасы), ал ғаламшарымыздың радиусы — 6371 км. Сонда ғалымдар Жер қойнауында ненің жатқанын осыншалықты тамаша дәлдікпен қалай білді? 

Марстан топырақ қашан жеткізіледі?

Дәл қазір, бізден жүз миллион километр қашықтықта, Қызыл ғаламшардың бетінде Perseverance марскезбесі жұмыс істеп жатыр. Ол мұнда жақында ғана ұшып барды, бүгінде NASA-лық мамандар оның жұмысқа қабілеттілігін тексеріп, алғашқы тапсырмаларды беріп жатыр. Марскезбесі Қызыл ғаламшарға не үшін жіберілді? Ол тіршілікті қалай іздейді және бақандай он жылдан астам уақытка созылатын қандай тәжірибе жүргізуі тиіс?

Жануарларға үшінші көз не үшін қажет?

Әдетте, денеде екі бірдей аталатын органдар болады: өкпе, құлақ, бүйрек. Кейбірі жалғыздан: жүрек, асқазан, бауыр. Ал көз бақандай үшеуден де болады. Біздің үшінші көзіміз сақталмаған, ал кесірткелер мен бақаларда ол өте жақсы дамыған. Бұл қандай орган, ол не үшін керек және кей түрлер оны неге жоғалтып алды?